Ku’an’da İnsan-Evren İlişkisi

Kur’an’a göre evrenin sahibi Allah’tır. İnsan evren ile olan ilişkisinde bunu sürekli olarak göz önünde bulundurmalıdır. İnsan, evrende emanet olarak aldıklarını kendisinden sonrakilerine ulaştırmak ve bir biçimde bozulan düzen ve dengeyi düzeltmek ve yerine oturtmakla sorumlu tutulmuştur. Evreni yakınından başlayarak incelemeye başlayan insan, ondaki düzen ve ahengi, bunların nasıl da kendisi için canla başla çalıştıklarını görür. Yeryüzünde bulunan canlı varlıklardan bazısı insanın hayatını kolaylaştırıp ona doğrudan imkan sağlarken (6. En’am, 99; 16. Nahl, 10-17,66- 67; 80. Abese, 24-32) bazısının görevi ise onun ufkunu açmaktır. Aklını kullanan bir insan, Allah’ın yarattığı hiçbir canlıyı boş ve manasız görmez. Kannca, örümcek, bakteri, böcek, kuşlar vb. tüm varlıklar, insanın dünyasında uçsuz bucaksız ufuklar açmak için birbiri ile yarış halindedir. Üstelik bu varlıklar, görevlerini yapma gayreti içerisinde Allah’ı sürekli olarak anmaktadırlar (17. İsra, 44; 24. Nur, 41). Kur’an’daki beş surenin, göklerde ve yerde olan her şeyin Allah’ı tesbih edip andığını söyleyerek başlaması ise çok anlamlıdır. Bu sureler ve ayetler, insanın evrene bakışını sağlam bir zemine oturtması için çok açık bir rehberlik yapmaktadır.

Kainatta hiçbir varlık insanın rakibi ve düşmanı degildir. Bu sebeple gereksiz yere onlara zarar vermek ve onların nesillerini yok etmek, dolaylı olarak insanın kendisine zarar vermesi anlamına gelmektedir. Evreni belli bir düzen ve ahenk içerisinde yarattığını söyleyen Allah, bu düzeni bozmamamız konusunda bizi özellikle uyarmaktadır. Düzen ve ahengin bozulması ise sadece buna sebebiyet verenleri değil tüm insanlığı tehlikeye atan sonuçlar doğurmaktadır. Yağmur ormanlarının yok edilmesi, atmosfer ısısının artması, toprağın kayarak (erozyon) ekilebilir tarım alanlarının sürekli olarak azalması, denizlerin ve suların kirletilmesi, biz insanoğullarına çok uzun bir zamandır ev sahipliği yapan dünyamızın yaşanabilir bir yer olmaktan çıkmasına sebep olacak gibidir. Kur’an’ın evren ile ilişkimizde ortaya koyduğu iki kavram, bu baglamda çok onemlidır: İhtiyaç ve israf. Insanların ihtiyaçlarını abartması ve israfı bir hayat tarzı haline getirmesi, evren ile olan ilişkisini ciddi bir biçimde baltalamaktadır. Ancak evren Allah’ın kanunlarına göre işlediği için insan, evren üzerindeki yanlış müdahalelerinin bedelini acı bir şekilde ödemektedir. Çevre kirlilikleri, tedavisi bulunamayan hastalıkların çıkması, kanserin artması, aldığımız gıdaların bize zarar verir hale gelmesi, evrene yapılan yanlış müdahalelerin acı bedelleridir denilebilir.